شمال نیوز : اجتماعی زیستن یکی از خصوصیات اصلی انسان است و با توجه به جمعیت روبه رشد وپیشرفت وتوسعه سریع و زود هنگام تکنولوژی که محصول آن زندگی مدرن امروزی است  همچنین تشدید بحران های اقتصادی ، سیاسی وآسیب های اجتماعی که دست آورد جوامع مدرن است، پدیده ی تنهایی که در اثر کم شدن تعاملات اجتماعی وخانوادگی وارتباط های بین فردی بوجود می آید قد علم کرده است، یکی از مهمترین اختلال هایی که خود را بروز می دهد افسردکی است که در شرح زیر به برخی از علائم بارز آن می پردازیم.

افسردگی اختلالی است که عموما همراه با احساس ناراحتی و غم ، پوچی ، خلق تحریک پذیراست که به طور قابل ملاحظه ای بر توانایی وعملکرد فرد تاثیر می گذارند.

افسردگی یک اختلال جسمی و روانی است که چنانچه به مدت طولانی نادیده گرفته شود، می‌تواند کل زندگی فرد را تحت الشعاع قرار دهد. این اختلال به دلیل فعل و انفعال های پیچیده میان مواد شیمیایی درون بدن و مغزمان رخ می‌دهد. عوارض جانبی افسردگی تمام جنبه‌های زندگی ما از سبک زندگی گرفته  تا روابط، عملکرد فرد در محل کار و از این جمله را تحت تأثیر قرار می‌دهد. حدود ده درصد افراد حداقل یک بار در طول زندگی از افسردگی رنج می‌برند. با این حال، تعداد کمی جهت درمان آن به دنبال مراقبت‌های پزشکی ویا روان شناختی می روند. این کار عمدتاً به این دلیل است که بیشتر این افراد از تشخیص این علائم هشدار دهنده عاجزند ویا راغب به بیان آن نیستند.

 

 عمومی ترین علائم افسردگی اساسی   (Major Depressive Disorder)  

1- خلق افسرده در بخش زیادی ازروز و تقریبا هر روز، به طوری که مثلا شخص احساس میکند غمگین ، پوچ، یا نا امید است ویا دیگران اشاره به بیمناکی او می کنند.

2- کم شدن انرژی یا عدم خوشحالی و شادی طولانی مدت

هر چند غم و شادی جزء جدا نشدنی زندگی است، افرادی که از برخی انواع افسردگی رنج می‌برند، بیرون آمدن و بهبودی از ناامیدی و یأس را سخت می‌دانند. گریه، رفتار بی‌ملاحظه، احساس گناه و خود بیزاری تعدادی از واکنش‌های احساسی افراد افسرده به شمار می‌رود. اعتماد به نفس آنها در طول این دوره از این اختلال حقیقتاً پایین است. گفته می‌شود که ممکن است این اختلال نشانه‌ و تجسم پرخاشگری منفعلانه باشد و افرادی که کمی احساس ناراحتی و غم می‌کنند، نسبت به شکست‌هایشان احساس نگرانی و آزار می‌کنند. با مشاهده‌ یا احساس بی‌کفایتی خود، احساس خشم و غضب کرده و عصبانیت و خشم آنها از درون ، بیرون می ریزد. افزایش اضطراب و بی‌قراری همچنین یک اتفاق معمول در این وضعیت به حساب می‌آید.

3-کاهش محسوس علاقه به فعالیت‌های روزمره

یکی دیگراز علائم افسردگی ازکم شدن لذت یا از دست دادن علاقه نسبت به همه ی فعالیتهایی است که فرد زمانی کاملاً از آنها لذت می‌برد. این فعالیتها می‌تواند یک سرگرمی، چند فعالیت اجتماعی، دیدار دوستان و از این جمله باشد. آنها شروع به خارج شدن از مشارکت فعال از هرگونه عملکرد اجتماعی و ارتباط با دیگران می‌کنند. تشخیص این حالت بسیار دشوار می‌باشد، به این دلیل که فرد مورد نظر از پذیرش آن به عنوان نشانه‌ای از افسردگی امتناع می‌کند. چنانچه این افراد در این مرحله از کمک‌های یک روان شناس با تجربه یا یک روان پزشک بهره جویند، آنگاه از آنها خواسته می‌شود هر چه بیشتر با دیگران معاشرت داشته باشند ومهارت ارتباط موثر را یاد بگیرد. مشخص شده است که با افزایش تعاملات اجتماعی، نوع خاصی از مواد شیمیایی منتشر می‌شود که به ثبات خلق و خوی کمک کرده و احساس شادی را به فرد برمی‌گردانند.

 

 

4- اختلالاتی در خواب

افراد افسرده به سختی قادر به خوابیدن هستند ویا دوست دارند همیشه در خواب باشند. این مشکل معروف به بی‌خوابی ویا بد خوابی مطرح می شود و در موارد خاصی، افراد کل شب را نمی‌توانند به خواب روند. در نتیجه، در تمام طول روز احساس خواب آلودگی و خستگی داشته و این به نوبه‌ی خود، بدخلقی و دیگر مشکلات رفتاری را افزایش می‌دهد. دیگر اختلالات مربوط به خواب شامل خوابیدن بیش از حد، بیدار شدن‌های بی علت و مکرر از خواب در طول شب، بیدار شدن صبح خیلی زود از خواب و غیره می‌باشد. اختلالات خوابی، افسردگی را بسیار بدتر کرده بطوری که بدن وبخصوص  مغز از تجدید مواد شیمیایی ضروری جهت عملکردهای عادی، ناتوان خواهد بود. آموزش تغییر درعادات خواب بخشی از درمان افسردگی است که می تواند توسط  روان شناس  صورت گیرد.

5- احساس بی ارزشی یا احساس گناه نا مناسب هر روزه وتمایل افکارشخص به خودکشی

این حالت نیز نشانه‌ی افسردگی جدی است. چنین افرادی اغلب از ناامیدی، افکار مکرر مرگ، کشتن خود، یا آسیب رساندن به خود به طرق مختلف صحبت می‌کنند. چنین وضعیتی هنگامی رخ می‌دهد که فرد احساس درماندگی می‌کند. درواقع، بسیاری از افرادی که در چنین وضعیتی هستند، دلشان نمی‌خواهد بمیرند اما به شدت می‌خواهند که از درد و رنج خود خلاص شوند لازم به ذکر است خطر اقدام به خود کشی در زنان، بالاتر از مردان ، وخطر به انجام رساندن خودکشی ، پایین تر است. مشاوره روان شناختی بهترین درمان برای اینگونه افراد است.

6- کاهش وزن قابل ملاحظه به هنگامی که رژیم گرفته نشده است یا افزایش وزن

افسردگی تغییرات جدی در عادات غذا خوردن ( کاهش یا افزایش اشتها)  شخص مورد نظر به همراه می‌آورد. بعضی افراد خوردن مواد غذایی را متوقف می‌کنند و بعضی دیگر اغلب در خوردن زیاد‌ه روی می‌نمایند. این امر به از دست دادن یا افزایش بیش از حد وزن منجر می‌شود. در بسیاری افراد مشاهده شده که بجای خوردن غذاهای سالم، بیشتر به خوردن تنقلات و خوراکی‌های ناسالم علاقه پیدا می کنند. همانطور که مواد مغذی مناسب جهت حفظ سلامت جسمی و روحی یک ضرورت است، عادات خوردن نامناسب می‌تواند افسردگی را بدتر سازد. در چنین مواردی مصرف مواد غذایی سالم به خلاصی از اختلال افسردگی کمک می‌کند.

 

یکی از آثار افسردگی ، ایجاد بیماری های جسمانی است

افسردگی نه تنها سلامت روانی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه به شدت سطح ایمنی بدن راپایین می آورد و بر سلامت جسمانی ما نیز تأثیر می‌گذارد. وجود سردردهای مکرر، دل درد، مشکلات گوارشی، درد عضلانی و غیره گاهی می تواند از علائم افسردگی ‌باشند. هنگامی که ذهن و روان ما در حالت غمگینی زیاد قرار دارد، در روند انتشار مواد شیمیایی از مغز بی‌نظمی‌هایی رخ می‌دهد، به همین دلیل چنین حالتی پیش می‌آید. در نتیجه‌ی این عدم تعادل مواد شیمیایی، فرد افسرده دردهای مختلفی را تجربه می‌کند. پس از آنکه درمان افسردگی آغاز گردید، بهبودی در وضعیت سلامتی مشاهده خواهد شد.

 

شیوع در اقشار جامعه

پاسخ ها به موضوعات صدمه ای مانند داغدیدگی ، ورشکستگی (مالی وغیر مالی) ،صدمات ناشی از بلایای طبیعی، بیماری یا معلولیت جسمانی جدی ممکن است احساس غمگینی شدیدی را در بر داشته باشد یا شبیه دوره افسردگی باشند ولی ممکن است لزوما افسردگی اساسی نباشند و بروز آن در اقشار مختلف ، متفاوت خواهد بود، در هر صورت در این موارد باید بررسی جدی صورت گیرد. به طور کلی، افسردگی در نتیجه‌ی درد عاطفی به دلیل مرگ عزیزی، برهم خوردن یک رابطه، از دست دادن شغل، سلامتی جسمانی، یک حادثه‌ی آسیب‌زا، و غیره پیش می‌آید. همچنین این باور وجود دارد که افسردگی با ژنتیک و وراثت در ارتباط می‌باشد به طوری که اعضا درجه اول افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی، دو تا چهار برابر بیشتر از کل جمعیت در معرض خطر اختلال افسردگی اساسی قرار دارند. به کمک یک مشاوره‌ی مناسب  و در صورت نیاز به کمک داروهای ضد افسردگی، تغییر در شیوه زندگی، وگرفتن پشتیبانی از خانواده و دوستان، افسردگی می‌تواند به طور کامل درمان شود.

افراد در گروه های سنی مختلف ممکن است از افسردگی رنج ببرند. این اختلال می‌تواند هم مردان و هم زنان بزرگسال را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، مطالعات تحقیقاتی نشان داده‌اند که زنان بیشتر از مردان مستعد افسردگی می‌باشند. افسردگی در میان نوجوانان نیز این روزها بسیار متداول شده است. در تمام موارد افسردگی، یک یا چند نشانه‌ی هشداردهنده‌ قابل مشاهده است. در بیشتر مواقع، به این علائم دقیق و نامحسوس در دوستان یا اعضای خانواده‌ی خود به دلیل مشغله‌ی زندگی توجه نمی‌کنیم. این اختلال هنگامی که تشخیص داده نشود، خود را به شیوه‌ای شدید و یا بارز نشان خواهد داد. به همین دلیل، بهتر است بلافاصله از یک روان شناس کمک بگیریم و این علائم را با مشاور درمیان بگذاریم  تا به راه حل مناسب برسیم.

 

ارتباط افسردگی با نور

برخی پزشکان برای مقابله با شیوع افسردگی به خورشید درمانی روی آورده اند و تحت عنوان افسردگی فصلی بررسی می شود .

که در فصول ابری سال بیشتر بروز می کند آنها معتقدند یکی از دلایل افزایش افکار خودکشی و شیوع افسردگی کمبود نور خورشید است.

این پزشکان با ایجاد مراکز نور درمانی بیماران افسرده از هوای ابری را با طیف های نور خورشید درمان می کنند  البته افسردگی دلایل دیگری هم دارد که به اقتصاد و بحران های اجتماعی برمی گردد.که قبلا به آن اشاره شد .

 

روزبه رفاکار -  روان شناس                                         کلینیک روان شناسی بوستان        33201081

منابع:

Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder (Fifth Edition) DSM-5 

 Techniques  life skills

Boustan Psychological Clinic